رشید بهادری 

اگر بخواهیم بر پیدایش موسیقی کلاسیک یا در کُل به همه مویسقی ها و ساز و آواز ها در پهنه ی گیتی نظری اجمالی بیندازیم و یا به معنای دیگر از خاستگاه، رشد و سیر تکامل موسیقی در قرن های متوالی نگاهی گیرا بیفگنیم، چه بهتر است این مقال را که از منابع معتبر و دست اول نیز بهره گرفته شده است را به دقت مرور نماییم تا به هر آن چه در این باب می اندیشیم دسترسی حاصل خواهیم نمود. چرا ؟ چون این دستاورد بزرگ فرهنگی همانند شعر کلاسیک از سالیان قدیم حتا بیشتر از شعر تا امروز به گونه ی نمونه در جغرافیایی که اجداد من و شما زندگی کرده اند و حالا مردم ما در آن زندگی می کنند البته نه همه بل تا حدی، ادامه‌ی همان راه و رسمی است که در تبانی و هم گرایی با آن نواختن ها و به کارگیری سروده ها (با در نظر داشت از تفاوت های زمانی، ذوق ، سیاق و از آن چه سروده ها بر روح و روان آدمی اثر می گذارد ) را احتوا می دارد. ولی این حقیقت را نباید انکار کرد که در طی زمان نتنها با نو آوری های بارزی که در رشد و توسعه ی آلات موسیقی از تار تا پرده ، طبل، نی و … بلکه آموزه های تیوریک و دسترسی کامل هنرمندان در نواختن هرگونه وسیله های با هم پیوسته که آرکستری را به وجود می آورند تاثیر بسزایی دارد. از همین جا است که با ایجاد گونه های آلات موسیقی از سهل و آسان تا مغلق و شگفت زا در امر تلفیق و آمیزش با هم و در تبانی باهم، در به وجود آوردن احساس ، شور و شوق حتا بر انگیختن عاطفه را در مراسمی چون اجرای مناسک دینی و مذهبی، ایقاظ در جنگ های رویا روی ( البته در گذشته های دُور) گونه هایی از مراسم خوشی، ازدواج ها و … باعث می گردد احساسات ما بر انگیخته شده و وسیله شود تا ما با درکی خاص از نوای باهم آمیخته ی این آلات و اگر توام با صدا و آوازِ رسای خوانندگان همراه باشد لذت، شوق و شادمانی را دو چندان می سازد و از همین جا است که من و شما خواسته و ناخواسته به شور و حال می رسیم.

برای این که مبحث را بهتر باز نماییم نیاز است تا از هر آن چه وابسته به ساز و آواز است و نام می بریم یا در پی شناخت شان می باشیم، تعریفی پیشکش و سرانجام از چگونگی آن ها حرف ها و صحبت هایی داشته باشیم تا به نتیجه برسیم.
با این پیشامد ضرورت است نخست واژه ی موسیقی را به بررسی بگیریم.

- موسیقی : این واژه ( کلمه ) در اصل مُعَرَب لفظ یونان Music است که به دیگر زبان های دنیا رسوخ پیدا کرده و به مرور زمان عام شده است و امروز به گونه ی آموزه های روحی و روانی جایگاه اش در اجتماع بشری تثبیت و به اثبات رسیده است؛ آن چنان که جمناستیک را می شود در قبال آن، آموزه ها یا تعلیمات جسمی و بدنی قلمداد کرد. به هر حال کلمه میوزیک Music در حقیقتِ امر از لفظ میوز ( Muse ) برگرفته از نام فرشتگان نُه گانه ی یونانی مشتق شده است که با آپولون ( Appolon ) رب ا لنوع هنر های زیبا، آن هم در دامنه ی کوه های پاراناس ( Paranas ) به سر برده و هر کدام از این فرشته ها به یکی از هنر های زیبا موظف بوده اند.

ناگفته نیاید گذاشت که پدر این دختران ( فرشته ها ) زیوس یعنی خدای خدایان بود و در آن زمان مردم یونان و حومه او را در مقام آن چه یاد کردیم می دانستند و به وی سخت احترام داشتند. آن چه تا هنوز از این فرشتگان به یادگار مانده است همانا تصاویر شان است که در دیوار کتاب خانه کانگرس یونان در شهر آتن پایتخت کشور یونان به چشم می خورد.
هر چند که ما موسیقی را در کل هنر می دانیم و بخشی از فرهنگ باستانی ما به شمار می آید ولی برخی از دانشمندان و پژوهشگران از این هم پا فرا تر گذاشته و چنین استدلال می کنند: از آن جایی که مبنا و اساس موسیقی صوت است و دانستن صوت جزِ جدا ناپذیر علم در فزیک به حساب می آید و فزیک در بحث صوت به ما می آموزاند که صدا از ارتعاش یا اهتزاز اجسام به وجود می آید پس در این صورت صوت خود یکی از ارکان فزیک می باشد. بنابران موسیقی یکی از فراورده های جاودان علم ریاضی و فزیک است.

( باقی در شماره آینده )