بعد ز سالها هرج ومرج و قانون ستیزی قرار است انتخابات پارلمان در خزان امسال برگرار شود. مردم ما با بیم و امید دراین انتخابات شرکت می کنند، هرچند خطرات زیادی هم مردم و هم انتخابات را تهدید می کند.

از بس در چند سال پسین مردم بی قانونی دیده اند از تهً دل آرزو دارند که این برنامه کامیاب شود و نمایندگان هرچند پوشالی! آنها را نمایندگی کنند.

در چند سال اخیر جز زور و مشت آهنین و فتادی جاهلانه که از سوی سرگله های طالبها و دیگر گروه های تمدن ستیز، صادر میشد، اقدام دیگری پاسخگوی نیاز های حقوقی عوام الناس نبود، نه مرجع عرض و داد موجود بود و نه مقام بازپرسی و استیغای حق. اما حالا که عده ای برای احراز مقام وکالت کاندید هستند و گروه های برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده اند، رستن جوانه های امید خوشحال کننده است ـ امید های طلایی و دوری که هر آن ممکن است که دستخوش صرصرِ پائیزی بی هنگام و باد وباران روزگار شود.

ازاین جاست که چار و ناچار یا به اجبار و اکراه باید به همین اندک فَرجَها و گشایش ها دل ببندیم و متوقع باشیم که امکانات مساعد بین المللی و داخلی از آن جوانه های آسیب پذیر، محافظت کنند و این بار، تیر ما به سنگ نخورد.

قدر مسلم اینست که در کشور پسمانده ای چون افغانستان که سنگ بنایش بر خشت خام یا شوره زار گذاشته شده و قبل از سدهً بیستم ظالمانه ترین نظامهای اجتماعی و اقتصادی را پشت سرگذاشته است، پاگرفتن دمواکرسی از بالا یا به کوشش عامل بیرونی مقدور و میسر است. این قلم معتقد است که تجارب مکرر ممالک جهان سوم عکس این گمان های واهی را ثابت می کند.

دراین عرصه، ما به کرات پیروزی های کوتاه مدت و ناکامی های درازمدت داشته ایم. شکست های مشروطه خواهان اول و دوم، دموکراسی سال ١٣٤٣ و جمهوری داوود خان گواه این مدعاست. بالمقابل سلطهء طولانی و استخوان سوز سلاطین خودکامه چنان زیانبار و ریشه دار بوده که مجال هرگونه پیشرفت را از مردم گرفته و نگذاشتند که سیستم عادلانه ای برقرار شود.

به گمان من برگزاری انتخابات پارلمانی در وطن ما یک اقدام سودمند ولی به شدت آسیب پذیر و شکنند است. محافظت از این دستاورد، محتاج احیتاط و دقت فراوان است.

برگزاری ارتجالی و نمایشی آن ارزشی ندارد. ما بارها انتخابات داشته ایم ولی از انتخابات به سرعت به مطلقیت افزده ایم. هدف، نهادینه کردن این اقدام است. داشتن چین حقی در قانوننامه ها وتثبیت آن در قانون اساسی کافی نیست. مردم باید به قدری نیرومند باشند که بتوانند از آن محافظت کنند.

از آنجا که انتخابات حاضر، چون عطیه ای از بالا مورد تطبیق قرار می گیرد، بازشاندنش نیز دشوار نیست.

قاعدتأ حق باید گرفته شود تا درجهً مصئونیتش بالا باشد. با توجه به همین معضل از آنجا که چین دستاورد محصول شرایط بسیار خاص جهانیست و عامل داخلی در تحقق آن تأثیر اندکی داشته است، ایجاب می کند که حلقات روشنفکریِِ هواردار دموکراسی، در تبلیغ، تحکیم و ترویج آن بکوشند تا به عنوان یک ضرورت مبرم اجتماعی در اذهان نفوذ کند و ملک مردم تلقی شود.

باشد که روزی روزگاری تمام مؤسسات دموکراتیک در وطن ما پا بگیرند و ما واقعأ، استبداد آسیایی یا شرقی را پشت سر بگذاریم.