سیاست یک پدیدۀ انعطاف‌پذیری است که پیوسته و وابسته به اقتضای زمان در حال دگرگونی است. در جوهر سیاست مهم‌ترین مولفه گسترش منافع و منابع اقتصاد ملی دولت‌ها مطرح بحث قرار می‌گیرد.

در دهۀ هشتاد سدۀ پیش دکترین برژنسکی- کارتر طرح حمایت از گروه‌های مسلح اسلامی را در برابر اتحاد شوروی پیش‌کش کردند که اژدهای القاعده و ده‌ها گروه‌های خطرناک دهشت‌افگن از حلقوم همین استراتیژی برون آمد. طرح حمایت از گروه‌های ضد رژیم اسد در سوریه و ایجاد تشنج در مرز‌های که بنام جغرافیای سیاسی ضد امریکایی نامیده می‌شود، اژدهای دیگری را به جهان عرضه کرده است که داعش نامیده می‌شود. این، اصل کاملا روشنی است که داعش با استفاده از منابع گستردۀ حمایتی امریکا شکل گرفته است. حتا این منابع از دهلیز برنامه‌های مشروع امریکا یعنی کانگرس این کشور عبور کرده است. در این زمینه سه نظریه شکل گرفته است:

تیوری نخست این است که حمایت از داعش بر علیه حکومات ضد امریکایی خاور میانه، اشتباه بسیار بزرگ امریکا پنداشته می‌شود و استراتیژی غرب را به کوته‌اندیشی به خاور میانه نسبت می‌دهد.

نگاه دوم این است که شکل‌گیری و گسترش غیر قابل باور داعش ناشی از سیاست‌های غیر عادلانۀ جهان غرب نسبت به جهان روبه انکشاف و به‌ویژه جهان اسلام است.

نگاه سوم این است که پیدایش داعش یک برنامۀ استراتیژیک است که بر بنیاد و پس‌منظر منافع بین‌المللی امریکا در جهان خلق گردیده است.

به باور من این سه تیوری خیلی با هم آمیخته هستند و چنین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که نهاد سازی داعش یک برنامۀ استراتیژیک - تاکتیکی است که سیاست‌های غیر عادلانۀ غرب و به ویژه امریکا نسبت به جهان اسلام آنرا به یک پدیدۀ غیر قابل کنترول در سطح جهان مبدل گردانیده است.

بنأ اگر به تاریخ پیدایش امریکا و سپس تبدیل‌شدن این دولت به یگانه ابر قدرت جهان نگاهی انداخته شود، به وضاحت دیده می‌شود که استراتیژی‌های امریکا بر بنیاد هژمونی اقتصادی در جهان و از آن طریق دست‌یابی به منابع مهم اقتصادی جهان از جمله نفت، منابع هسته‌یی، زیر زمینی‌های معدن و سایر منابع که ساختار غول‌پیکر بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در پنجاه سال آینده بچرخاند، شکل گرفته است. بنأ داعش پیامد یک استراتیژی اقتصادی در جغرافیای سیاسی جهان اسلام است.

اما اینکه شکل‌دهی داعش یک اشتباه استراتیژیک امریکایی‌ها بوده است، زمان به آن پاسخ خواهد گفت. حالا خیلی زود هنگام است تا در زمینه قضاوت کرد. دیده شود امریکایی‌ها از این پدیده چه‌گونه سود می‌برند و آنرا چه‌گونه مورد استفادۀ بیش‌تر قرار می‌دهند.