|
با گذشت شصت سال از نخستین بررسی در مورد آثار تاریخی ساحه‌ی معدن مس عینک لوگر در جنوب کابل تا هنوز این آثار همچنان در دل خاک به سر می‌برند.
بر اساس معلومات یک کارمند موزیم ملی افغانستان، شصت سال پیش (۱۹۶۳میلادی (به اثر مطالعه‌ی باستان‌شناسان فرانسوی تحت نظر آقای فاس‌من (Fos man) معلوم گردید که ساحه‌ی عینک لوگر آثار ارزشمند تاریخی را در سینه‌ی خود جا داده است.
وی می‌افزاید که حتا قبل از تحقیق و مطالعه‌ی باستان‌شناسان فرانسوی مطالعاتی در این مورد از جانب خود افغانستانی‌ها نیز انجام یافته بود، چیزی که ریاست باستان‌شناسی وزارت اطلاعات و فرهنگ نیز آن را تأیید می‌کند.
عبدالقدیر تیموری، رییس باستان‌شناسی وزارت اطلاعات و فرهنگ، وسعت اراضی این ساحه به ۱۲ کیلومتر مربع می‌رسد.
آقای تیموری می‌گوید: «احتمالاً ۵۰ در صد از آثار تاریخی این ساحه در سال‌های جنگ به ویژه زمان طالبان توسط کندن‌کاری‌های غیرقانونی و قاچاقچیان آثار باستانی به یغما رفته است.»
تیموری: احتمالاً ۵۰ در صد از آثار تاریخی ساحه‌ی مس عینک در سال‌های جنگ به ویژه زمان طالبان توسط کندن‌کاری‌های غیرقانونی و قاچاقچیان آثار باستانی به یغما رفته است.
او اضافه می‌کند: «باشندگان منطقه به ما گفته اند که زمان طالبان، چندین بار طالبان را با افراد پاکستانی دیدند که در این ساحه مصروف کندنکاری بودند.»
محمد فهیم رحیمی، موزیم‌بان در موزیم ملی افغانستان می‌گوید: « بیش از هزار تکه اثر باستانی از ساحه‌ی مس عینک تا حال به موزیم ملی تسلیم داده شده است که از نظر پیشینه‌ی تاریخی بین قرن دوم تا هفتم میلادی، ساخته شده اند و در برگیرنده‌ی دوره‌های کوشانی، ساسانی، یفتلی و کابل‌شاهی است. همچنان این آثار، از لحاظ نوعیت شامل ظروف سفالی، گلی، سنگی، چوبی و استوکی (مرکبی از گچ و ریگ و براده‌ی مرمر) اند.»
آقای رحیمی می‌افزاید: «آثار به دست‌آمده از این ساحه، شامل مجسمه‌های بودا، سکه‌های شاهان مختلف، نقاشی‌های دیواری و ساختمانهای رهایشی و مذهبی می‌گردد.»
اما تیموری، در این مورد می‌گوید: «تا کنون هزار تکه از این ساحه به دست آمده است که شامل۳۰۰ قلم اثر تاریخی می‌شود.»
از مجموع این آثار به دست آمده تا هنوز حدود یک صد اثر در نمایشگاهی در موزیم ملی، با معرفی‌نامه‌ای به نمایش گذاشته شده است.
رحیمی: بیش از هزار تکه اثر باستانی از ساحه‌ی مس عینک تا حال به موزیم ملی تسلیم داده شده است که از نظر پیشینه‌ی تاریخی بین قرن دوم تا هفتم میلادی، ساخته شده اند و در برگیرنده‌ی دوره‌های کوشانی، ساسانی، یفتلی و کابل‌شاهی است.
در میان این آثار، ظروف سفالی، تزیینات برونزی، مجسمه‌های چوبی، گلی، سنگی، استوکی و سکه‌ها شامل آثار به نمایش‌یافته می‌باشند.
به گفته‌ی مسئولان موزیم ملی، سکه‌های طلایی، نقره‌ای و برونزی، زیورات طلایی شامل گردن‌بند، انگشتر، تزیینات طلایی لباس و آثار ارزشمند دیگر وجود دارند که اکنون در جاهای مطمئن و محفوظ قرار دارند.
مسئولان موزیم ملی می‌گویند: «ویژگی آثار به دست‌آمده از این ساحه این است که این آثار، هم فعالیت اقتصادی آن زمان را نشان می‌دهد و هم باورهای مذهبی شان را.»
آقای رحیمی در مورد نتیجه‌ی بررسی آثار به دست‌آمده از این محل می‌گوید که سکه‌های یافت‌شده نشان می‌دهد که در دوره‌ي کوشانی در این محل ضراب‌خانه وجود داشته و این سکه‌ها در آن ضرب شده است.
رییس باستان‌شناسی اطلاعات و فرهنگ می‌گوید: «تمام فعالیت‌های حفاری توسط انستیتوت باستان‌شناسی افغانستان (وابسته به وزارت اطلاعات وفرهنگ) با همکاری باستان‌شناسان از کشورهای مختلف از جمله تاجیکستان، فرانسه، انگلستان صورت می‌گیرد که در بخش‌های مختلف، گروه‌های افغانستان را همکاری فنی و مسلکی می‌نمایند»
تیموری در مورد چالش‌های فرا راه کار این اداره می‌گوید: «در کنار چالش‌های امنیتی، نبود مواد کیمیایی که برای مقاوم ساختن آثاری با قدامت زیاد از آن‌ها استفاده می‌گردد، نرسیدن بودجه از وزارت مالیه و عدم دسترسی باستان شناسان به فناوری معلوماتی مانند کمپیوتر و وسایل ارتباط در ساحه، از چالش‌های کاری این اداره است.»
تیموری: تا هنوز شماری زیادی از آثار تاریخی در این ساحه باقی مانده است که نیاز به کاوش دارد و همچنان در جریان کندنکاری گروه، ساختمانهای زیادی کشف می‌شوند که خبر از وجود آثار بیشتر در ساحه می‌دهد.
به گفته‌ی وی، در تفاهم‌نامه‌ا‌ی که میان وزارت‌های معادن و اطلاعات و فرهنگ امضا شده است، باید وزارت اطلاعات و فرهنگ از آغاز حمل ۱۳۹۱ تا پایان ماه قوس (در مدت نُه ماه) تمام آثار باستانی موجود در ساحه را بیرون کشیده و بعد ساحه را به وزارت معادن تسلیم نماید تا کار استخراج معدن مس عینک آغاز شود؛ اما با توجه به چالش‌های موجود ممکن است در مدت تعیین‌شده کار کندنکاری ساحه تمام نشود.
به باور آقای تیموری، تا هنوز شماری زیادی از آثار تاریخی در این ساحه باقی مانده است که نیاز به کاوش دارد و همچنان در جریان کندنکاری گروه، ساختمانهای زیادی کشف می‌شوند که خبر از وجود آثار بیشتر در ساحه می‌دهد.
پنج سال پیش، وزارت معادن افغانستان پروژه‌ی استخراج مس عینک لوگر را با شرکت (MCC) کشور چین امضا نمود که قرار است تولید تجارتی این معدن در ۲۰۱۴ آغاز گردد.
|
