عزیزالله لودین، رییس اداره مبارزه با فساد اداری، دو روز پیش گفت که فساد اداری بیداد می‌کند و مفسدان آزاد می‌شوند. آقای لودین هم‌چنین گفت که بی‌شرمی و بی‌حیایی به حدی گسترش یافته است که سارنوال‌ها به‌صورت علنی از مراجعان‌شان رشوه می‌خواهند. لودین در ادامه گفت که مراجع عدلی و قضایی به پروند‌ه‌های کسانی‌که مرتکب فساد مالی و اداری می‌شوند، رسیدگی جدی نمی‌کند.

سخنان آقای لودین پیام‌های ناامیدکننده‌ای دارد. سخنان او در مورد رشوه‌گیری علنی از مراجعان، نشان می‌دهد که فساد مالی و اداری دیگر به یک فرهنگ تبدیل شده است. وقتی یک مقام عالی در دفتر خود از مراجعان رشوه می‌خواهد، نشان‌دهنده این است که دیگر رشوه‌خواری و رشوه‌گیری قباحت خود را نزد بسیاری‌ها از دست داده است. در گذشته رشوه‌خواری و رشوه‌گیری در جامعه خیلی قبیح بود. رشوه‌خواران در خفا رشوه می‌گرفتند. تمام تلاش رشوه‌خواران هم بر پنهان‌کاری متمرکز بود. اما حالا رشوه‌گیری، آن‌هم به دالر امریکایی، به‌صورت علنی انجام می‌شود.

عوامل فرهنگ‌شدن رشوه‌گیری و فساد اداری متعدد است. اما بدون تردید یکی از این عوامل زوال ارزش‌ها در جامعه‌ی افغانستان است. جنگ نه تنها خسارات فزیکی به کشور وارد کرده، بلکه سبب زوال ارزش‌ها نیز شده است. جامعه‌ی ما در حال حاضر از بحران اخلاق رنج می‌برد. سخنان آقای لودین در مورد آزاد شدن فسادکنندگان و هم‌چنین پی‌گیری نشدن پرونده‌های فساد مالی و اداری در ارگان‌های قضایی، نشان می‌دهد که اراده‌ی سیاسی لازم برای مبارزه با فساد اداری تا حال به‌وجود نیامده است. اگر چنین اراده‌ای وجود می‌داشت، حتما قوه قضاییه پرونده‌های فساد مالی و اداری را بررسی می‌کرد.

آقای لودین هم‌چنین گفت که برای بسیاری از وزارت‌خانه‌ها و ادارات، پیشنهاد‌های مشخص داده است تا بر مبنای آن، طرزالعمل‌های کاری خود را ساده سازند. به‌گفته‌ی آقای لودین، ساده‌سازی طرز‌العمل، فساد اداری را کاهش می‌دهد. اما بر مبنای گفته‌های آقای لودین، ادارات و وزارت‌خانه‌ها کم‌تر به پیشنهاد‌های او توجه کرده‌اند. این امر نیز نشان می‌دهد که بلندپایگان حکومتی تلاش سازمان‌یافته و جدی برای مبارزه با فساد در اداره‌های‌شان انجام نمی‌دهند.

به‌نظر می‌رسد که فساد در ادارات حکومتی بسیار سازمان‌یافته است. یک کارمند رشوه‌گیر حتما برای ماموران مافوق خود باج می‌دهد. هم‌چنین بلندپایگان اختلاس‌گر کارمندان خود را در آن اختلاس سهیم می‌سازند و آنان را بی‌نصیب نمی‌گذارند. این سیستم فساد هم به‌نظر می‌رسد که بسیار کارا است و هیچ‌گاه ناهماهنگی در آن رخ نمی‌دهد.

تاکنون دیده نشده است که شرکت‌هایی که پروژه‌های بازسازی را به‌صورت بی‌کیفیت اجرا کرده‌اند، مورد بازخواست قرار گیرند و از آنان غرامت مطالبه شود. هم‌چنین از کار آن شرکت‌ها در جریان کار نظارت صورت نگرفته است. این امر نیز این احتمال را تقویت می‌کند که شرکت‌ها در بدل به‌دست آوردن قراردادها، به مقام‌های بلندپایه رشوه پرداخت کرده‌اند.

سخنان آقای لودین در حالی از رسانه‌ها منتشر شد که حکومت افغانستان در کنفرانس توکیو وعده کرد، با فساد اداری و مالی مبارزه می‌کند. سخنان لودین پس از کنفرانس توکیو، پیام‌های ناامیدکننده‌ای داشت. باید رییس‌جمهور کرزی، همان‌طور که در کنفرانس توکیو وعده کرده است، شجاعت به خرج دهد و بنیاد‌های مبارزه با فساد مالی و اداری را ایجاد کند. در غیر آن مردم افغانستان از کمک‌های جهانی و رسیدن به توسعه محروم خواهند شد.