زمستان سال 1355خورشیدی بازهم ازطرف دولت خبری انتشار یافت، که یک تعداد افراد تحت رهبری سید میراحمدشاه( پیشتر قومانداان توپچی وزارت دفاع ) به علت فعالیت برای براندازی دولت دستگیرشدند. البته طی آن خبربازهم دولت این ادعا را مطرح نمود، که این گروه با اسناد ومدارک دستگیر شده است. در حالی که مانند موارد پیشین هیچگونه سند ومدرکی به نشر نرسید که بتواند ادعای کودتا را به اثبات برساند. از جمله مدعیان این ادعا، محمد حسن شرق در زمینۀ ادعای کودتا چنین می نو یسد:
" همزمان با این بدبینی های افراطیون چپ(*) در قوس 1355 دسامبر1976 توطئه ضد دولتی برهبری جنرال میراحمدشاه قوماندان توپچی وزارت دفاع توسط محمد اسلم وطنجار که خود با کودتا کنندگان پیوسته بود افشا گردید." (1) ( تکیه از ماست )
محمد نبی عظیمی ، که همان ادعای دکترشرق را نموده، این جمله را نیزمی افزاید:" توطئه ضد دولتی به رهبری جنرال میراحمدشاه خان رئیس توپچی وزارت دفاع . . . به تحریک راست افراطی وناسیونالیستها طرح ریزی گردیده بود . . ."(2)
حسن شرق بیش ازین جملات دربارۀ ادعای خویش ننوشته است.
درین پیوند چند موضوع سزاوارتوضیح بیشتراند:
نخست اسلم وطنجارهمان صاحب منصب خلقی است، که هیچ وجوه مشترک با جنرال میراحمدشاه نداشت. او درکودتای 26سرطان نیزسهم داشت. (3)
دوم ، وطنجاربا میراحمدشاه خان وچند تن دیگر زندانی نشد.
سوم، دولت میراحمدشاه خان را پیش ازآن از وظیفه تقاعد داده بود.
چهارم، به قول برخی ازآشنایان وصاحبمنصبان درآن زمان،میراحمدشاه خان روزانه درحالی که عریضه یی دردست، به ادارات مربوطه مراجع نموده، دلیل تقاعد خویش را می پرسید. با صراحت میگفت که درحق من ظلم شده ومن حق خویش را می خواهم .
احتمال زیاد این است که وطنجارطی دیدارهای با افراد آشنا با جنرال میراحمدشاه خان،نقش نفوذی وگزارش دهنده به دولت را ایفا نموده و توسط وی است که گزارش های مخالف آمیزبه دولت داده شده است. وبرای دولت جمهوری وشرکای وی که ازآغاز تصفیه ها با مخالفین مطرح بود،بدون تردید اطلاع ازمخالفت ونارضایتی جنرال، ادعای دروغین کودتا را برای توقیف او فراهم نمود.
این هم گفته شود که میراحمدشاه خان دو ویژه گی داشت: نخست،هنگام فراگیری درس ازجمله شاگردان ممتاز بود. درهنگام تحصیل درترکیه ،امتیاز درجۀ ارکانحرب را که تعداد کم صاحب منصبان حاصل می نمودند، نیر باموفقیت به دست آورده بود.
دوم علابق مذهبی خویش را داشت.
افزون برآنها او چندسالی همصنفی سردارمحمدحیدرخان رسولی بود. محمدحیدررسولی وزیرمشهورکابینۀ محمدداؤودخان هنگام بهتان کودتا برمیراحمدشاه خان، نفوذقابل ملاحظه یی در دولت داشت. برازنده گی سطح وسویۀ تعلیمی سید برحیدرخان رسولی نمی توانست در ابراز نارضایتی او از تقاعد پیش هنگام بی تأثیرباشد.
طلب حقی را که میراحمدشاه خان درپیش گرفته بود، پیشینه یی نیزداشت. یک بار دیگر دولت او را که به نظرخودش مستحق بود، رتبۀ جنرالی نداده بود.
هنگام تأمل به انگیزه های توقیف او، چند عامل اصلی مطرح می شوند:
1- نقشه وطرح همواره موجود مبنی بر تصفیۀ ا دارات وبه ویژه ارتش ازوجود مخالفین مختلف . دقیقا ً همان توطته یی که علیه میوندوال وخان محمد خان مرستیال چهره نمود. وعلیه محمد رسول رئیس ضبط احوالات پیشینه هم ادعای آن شده بود. توقیف شخصیت های ناراضی و همانگونه که در مثال قسمت های پیشترنیز دیده ایم، حتا شخصیت هایی که با دولت مخالفتی نداشتند،با ادعایی که گویا کودتا می کردند، ابلاغ می شد.
ادعای توطئۀکودتا سید وقتی بیشترزمینۀ تردید میابد که اسناد وعده داده شده، به عنوان وعده های توخالی مانده اند.
2- اقدام حق طلبانه وجسارت آمیزاو که پس از دریافت فرمان تقاعد زبان که اعتراض گشوده بود
3- سید ازجملۀ فعالان مذهبی تشیع و دارندۀ قریحۀ سازماندهی، هماهنگ کنندۀ فعالیت های تشیع وتسنن بود. گفته شده است که اوهنگام سفربرای ادای حج، درسال 1349 در نجف عراق آیت الله خمینی را نیزملاقات نمود. (4)
با توجه به روابط اجتماعیی که ازاو گفته شده است وبا توجه به علایق مذهبی او، برای پذیرش بدبینی ومخالفت شناخته شدۀ محمد داؤود خان علیه او هم جای تردید نمی ماند.
در جزوه یی که از طرف دوستان او انتشار یافته، ادعای کودتا چنین رد شده است :
" بهانه یی که رسما ً علت دستگیری این عده اعلان شد، این بود که قصد کودتا علیه حکومت داوؤد قلدر راداشتند. در حالی که پس از تفتیش وبررسی حتی یکدانه تفنگ هم از منزل سید ویارانش که اکثرا ً دریک مجتمع سکونت داشتند، بدست نیامد. . . "(5)
در بارۀ تعداد کسانی که با میراحمدشاه خان توقیف شدند، نوشته شده که در حدود 40 نفربودند.نام چند تن از آنها که ئنشر شده است:
اسماعیل پاسخ از بدخشان
میرحسین خوشی وال از خوشی لوگر
اختر محمد پکتیاوال از پکتیا
علی رضا بیات از غزنی
سید سه ماه پس از توقیف سیدمیراحمدشاه خان، اواخرسال 1355برای او ابلاغ گردید که به 20 سال حبس محکوم گردیده است. مدتی در زندان دهمزنگ در قلعۀ جدید زندانی بود. پس از کودتای 7ثور به زندان پلچرخی انتقال یافت ودرماه سرطان 1358مانند هزاران تن دیگر ناپدید گردید که در واقع به شهادت رسید.
----
1- دوکتورمحمدحسن "شرق". کرباس پوشان برهنه پا. ص 129. کتابخانۀ سبا. مرکز نشراتی میوند.
2- سترجنرال محمد نبی "عظیمی" اردو وسیاست در سه دهۀ اخیر افغانستان. طبع دوم 1377. انتشارات میوند. پشاور. پاکستان
3- برای توضیح بیشتر موضوع سالها پیش چندبارکوشیدم تا زمینۀ پرسش کتبی ویا تلفونی ازاسلم وطنجارکه درروسیه رندگی می نمود مساعد شود، ولی توفیقی نیافتم . تا اینکه خبر مرگ او را شنیدم.
4- جنرال سید میر احمدشاه . افغانستان زادگاه من . قسمت اول .ص 43. ناشر فرخنده سید زاده گردیزی. خزان 1377.
5- ص 45 منبع بالا
6- صفحه ومنبع بالا
(*)- معمولا ًدرافغانستان پیروان شعلۀ جاوید راافراطیون چپ می نامیدند. اما منظورمحمد حسن شرق، پرچمی ها است. به این جملات وی توجه نماییم :
" درگیری های حکومت جمهوری با اخوانی ها وسیلۀ آن شده بود که افراطیون چپ گرائیکه قبل از موفقیت ما(**) کودتا را یک عمل خائنانه می پنداشتند،بعد ازموفقیت کودتا کنندگان باتمام بی حیائی خود ها را طراحان کودتا وکمیته مرکزی جمهورت را آلۀ دست خود ها برای سرکوبی اخوانی ها به پندارند تا بدینوسیله درتشدید درگیری های حکومت جمهوری با مخالفین وتحریک عناصر مذهبی بیفزایند وبرای کسب شهرت بین المللی ونیرومند بودن خود ها بهره برد اری نما یند.
محمد داؤود بیشترازدیگران به بهره برداری وتبلیغ های زهرآگین پیروان جدا ناپذیرشورویها برافروخته بوده وبرای تصفیۀ پرچمی ها از دستگاه دولت اکیدا ً امرداده بودند . . ."( محمد حسن شرق. کرباس پوشان برهنه پا. ص129)
**- منظور دوکتور شرق با این جملات بیشتر توضیح می شوند:
" درماه ثور 1352 ببرک کارمل( با داؤودحان) به خانه محمد داؤدخان توسط نویسنده ملاقات کردند. نتیجه ملافات وگفتارببرک کارمل به محمد داؤد: ( درپایان فقط همان یک مورد توضیحی را میاوریم )
(ببرک کارمل): " روش مبارزه وایدیالوژی ما به کودتا متضاد بوده وآنرا یک عمل خائنانه وضد منافع ملی می شماریم وهرکس به این راه اقدام کند ما طرف مقابل آنها قرارخواهیم داشت ." ص 107 کرباس پوشان برهنه پا.
با آن که منظورما در حاشیۀ کودتا های نام نهاد،توضیح "افراطیون چپ" از نظرآقای حسن شرق است، نه تأمل پیرامون ده ها سخن درکتاب " کرباس پوشان . . ." که نمی توانند پذیرفته شوند، چند یادآوری را درینجا لازم پنداشتیم :
