با انتشار اولین شماره مجله کابل در ۱۵ جوزا ۱۳۱۰ خورشیدی و با استمرار انتشار که تا زمان حاکمیت حزب دموکراتیک خلق ادامه پیدا کرد، تحول بزرگی در عرصه نویسندگی و روزنامه‌نگاری در افغانستان ایجاد شد.
پس از روی‌کار‌آمدن نادر خان، انجمن ادبی کابل در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به مدیریت محمد‌انور بسمل، شاعر مشروطه‌خواه، در کابل پا گرفت. انجمن ادبی کابل در ابتدای‌کار خود، مرامنامه‌ای در ۱۴ ماده تدوین کرد و در آن هدف اصلی خود، که همسو‌کردن اصول نگارش و ایجاد سبک معین نظم و نثر، تربیت روحیه ادبی و تکامل آن و تحقیق در تاریخ افغانستان بود، و نیز وظیفه و شیوه کار هر‌یک از اعضای خود را مشخص کرد.
اولین شماره
انجمن ادبی برای ‌رسیدن به اهداف خود نیاز به انتشار یک نشریه داشت. از این‌رو در ۱۵ جواز ۱۳۱۰ اولین شماره «مجله کابل» به زبان فارسی به مدیریت محمد‌انور بسمل انتشار یافت.
در مقدمه اولین شماره تأکید شد که: «انجمن ادبی و مجله «کابل» عطیه نخستینی است که از حضور پادشاه معارف‌پرور خود در محیط عرفانی افغانستان امروز قدم به عرصه وجود گذاشت.»
در ادامه این مقدمه هدف از انتشار مجله کابل اصلاح و یک‌دست‌شدن اصول نگارش و سبک ادبیات و اتخاذ اسلوب نفیس و آسان اعلام شد.
اولین شماره مجله کابل در ۴۸ صفحه و مطالب آن در یک ستون و بدون تصویر به چاپ رسید. قیمت اشتراک سالانه نیز برای کابل ۱۲ افغانی، ولایات داخله ۱۴ افغانی، خارج از کشور نیم پوند انگلیس و برای دانش‌آموزان و دانشجویانی که رتبه‌های اول تا سوم را به دست می‌آوردند رایگان و برای سایر دانش‌آموزان و دانشجویان نیم بها بود.
محتوا
در صفحه اول مجله، روش انتشار آن علمی، ادبی، اجتماعی و تاریخی ذکر شده بود و با نگاهی به شماره‌های آن می‌توان پی برد که اکثر مطالب آن را اجتماعی، تاریخی‌، ادبی، دینی، زندگی‌نامه مشاهیر، معرفی اماکن، آثار باستانی، معرفی کتاب و مطبوعات فارسی‌زبان، اشعار کلاسیک معاصر فارسی، ادبیات عامیانه، نمونه‌هایی از ادبیات جهان، مطالبی در‌باره زبان و ادبیات پشتو، روان‌شناسی، تعلیم و تربیت، گزارشات و فعالیت‌های انجمن ادبی کابل و برخی مطالب متفرقه دیگر شکل داده‌اند.
شماره‌های اول مجله تقریباً بدون تصویر به چاپ می‌رسیدند، ولی از سال دوم چهره‌های برجسته ادبی و رجال سیاسی و تصاویر آثار تاریخی و باستانی در مجله انتشار پیدا کردند.
نویسندگان مجله
اکثر نویسنگان برجسته افغانستان از اعضای انجمن ادبی و مجله کابل بودند که می‌توان از غلام‌محمد غبار، عبدالحی حبیبی، قاری عبدالله، سرور گویا، گل‌پاچا الفت، احمد‌علی کهزاد، شقایق کابلی، قاسم رشتیار، عبدالرئوف بینوا، عبدالعلی خان مستغنی، صدیق‌الله رشتین و کریم نزیهی نام برد.
انتشار سالنامه
بعد از چاپ ۱۲ شماره از مجله کابل، اولین سالنامه آن نیز در سال ۱۳۱۱ در کابل منتشر شد که در آن گزارشات سالانه رسمی اداره‌های دولتی و مقاله‌ها و رساله‌های تحقیقی ادبی، تاریخی و علمی منتشر شدند و در سال‌های بعد به‌صورت مرتب این سالنامه در پایان هر‌سال منتشر می‌شد.
بازداشت اعضای مجله کابل
با مطرح‌شدن مجله کابل در میان قشر باسواد جامعه و مطرح‌شدن شخصیت‌ها‌و نویسندگان آن، دولت در پی آن بر‌آمد که افراد مستقل و اندیشمند را بر‌کنار و نویسندگان هوادار حکومت را جای‌گزین کند. در اواسط سال سوم انتشار مجله کابل، در گام نخست محمد‌انور بسمل، مدیر مسئول مجله و غلام‌محمد غبار و سرور جویا بازداشت و زندانی شدند و کریم نزیهی هم ممنوع‌القلم شد.
غلام‌محمد غبار در جلد دوم کتاب «افغانستان در مسیر تاریخ» نوشته است‌: «روز پنج‌شنبه بود ، ۲۲ سنبله ۱۳۱۲ شمسی، بعد‌از‌ظهر دروازه انجمن ادبی باز شد و دو نفر پولیس تفنگچه‌دار وارد انجمن گردیده و مرا باز‌داشت کردند.»
با بازداشت و زندانی‌کردن برخی از اعضای برجسته نویسندگان مجله کابل، دولت برخی از اعضای خانواده سلطنتی را جای‌گزین آن‌ها کرد و شهزاده احمد‌علی درانی به‌عنوان مدیر مسئول مجله کابل انتخاب شد.
تا قبل از سال ۱۳۱۸ هسته اصلی مطبوعات افغانستان را انجمن ادبی کابل شکل می‌داد، ولی در این سال ریاست مستقل مطبوعات برای نظارات و توسعه مطبوعات در کابل تأسیس شد.
ترویج زبان پشتو در مجله کابل
در همین ایام ترویج زبان پشتو که در دستور حاکمیت وقت قرار گرفته بود، سرنوشت انجمن ادبی و مجله کابل را دستخوش تغییرات اساسی کرد.
آن‌گونه که محمد‌صدیق فرهنگ در کتاب «افغانستان در پنج قرن اخیر» آورده است‌: «در سال ۱۹۳۸ (۱۳۱۶-۱۷) محمد‌نعیم خان به سمت وزیر معارف و معاون اول اداره عظمی مقرر شد و امور مربوط و تبلیغات را در واحد اداری جداگانه‌ای به نام ریاست مستقل مطبوعات تمرکز بخشید. انجمن ادبی سابق، جایش را به پشتو تولنه سپرد و انجمن تاریخ کار تدوین تاریخ افغانستان را به پیروی از نظریه ناسیونالیزم نژادی به دست گرفت.»
به تدریج با تقویت زبان پشتو از سوی دولت، مطالب زبان پشتو در مجله بیشتر شد و سر‌انجام «پشتو تولنه» (آکادمی پشتو)، جای انجمن ادبی را گرفت و در سال ۱۳۱۹ انتشار مجله کابل به زبان فارسی متوقف شد و جای آن را مطالب به زبان پشتو گرفت و نام مجله نیز به «د کابل مجله» تغییر داده شد.
انتشار مجله کابل به زبان فارسی با شماره دوازده سال نهم در حوت سال ۱۳۱۹ به پایان رسید و بعد از این تاریخ تا زمان انتشار مجله در دوران حکومت حزب دموکراتیک خلق افغانستان در دهه شصت به زبان پشتو منتشر می‌شد.
مجله کابل از محدود نشریات معتبر افغانستان بود که در دوره‌های مختلف بدون وقفه به انتشار خود ادامه داد.